Tỷ phú Elon Musk ngày 6-12 liên tục chỉ trích Liên minh châu Âu (EU) trên tài khoản mạng xã hội X có 230 triệu người theo dõi, sau khi EU phạt X vì vi phạm quy định không gian mạng của khối. "EU nên giải tán và trả lại chủ quyền cho từng quốc gia, để chính phủ các nước này đại diện cho người dân tốt hơn", ông Musk viết. "Tôi nói thật, không đùa đâu". "Tôi yêu châu Âu, nhưng không yêu con quái vật quan liêu EU", ông viết tiếp trong bài đăng khác.

Khoản phạt được Ủy ban châu Âu công bố hôm 5-12, liên quan đến việc X bị cáo buộc vi phạm các nghĩa vụ minh bạch được quy định trong Đạo luật Dịch vụ Số (DSA) ban hành năm 2022. Đây là bộ quy tắc quan trọng nhằm quản lý chặt chẽ các nền tảng trực tuyến lớn, yêu cầu công bố thông tin về quảng cáo, bảo đảm dữ liệu mở cho các nhà nghiên cứu, cũng như kiểm soát các cơ chế dễ gây hiểu lầm đối với người dùng.

Theo kết luận của EU, hệ thống gắn dấu kiểm xanh trên X bị coi là gây hiểu lầm vì người dùng có thể trả tiền để mua xác minh, từ đó phá vỡ ý nghĩa ban đầu về tính xác thực. Ủy ban cũng cho rằng nền tảng này không cung cấp đầy đủ thông tin về quảng cáo và đã chặn quyền tiếp cận dữ liệu mà lẽ ra theo luật phải dành cho các nhà nghiên cứu độc lập nhằm giám sát nội dung bất hợp pháp hoặc thao túng thông tin. Trong khi đó, tỷ phú Musk cáo buộc EU đang kìm hãm sự phát triển của châu Âu bằng cách ưu tiên điều tiết thay vì đổi mới. Ông Musk từ lâu đã chỉ trích DSA vì cho rằng luật này trao quá nhiều quyền cho Brussels trong việc can thiệp vào cách vận hành các nền tảng trực tuyến. Tranh cãi giữa ông và EU leo thang từ khi ông tiếp quản Twitter (nay là X) vào cuối năm 2022.

Động thái của EU lần này cũng gây phản ứng mạnh từ chính quyền Mỹ. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho rằng "Khoản tiền phạt 140 triệu USD của Ủy ban Châu Âu không chỉ là đòn tấn công vào X. Đây là một cuộc tấn công vào tất cả các nền tảng công nghệ Mỹ và người dân Mỹ bởi các chính phủ nước ngoài. Thời kỳ kiểm duyệt trực tuyến của người Mỹ đã qua rồi". Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Christopher Landau cảnh báo phán quyết có thể khiến Washington tiếp tục giảm vai trò trong NATO. Ông nói: "Các nước châu Âu không thể trông chờ Mỹ đảm bảo an ninh cho họ trong khi họ lại làm suy yếu an ninh Mỹ thông qua một EU không được bầu chọn và thiếu tính đại diện".

Những phát biểu này phản ánh căng thẳng gia tăng trong quan hệ Mỹ - EU dưới thời Tổng thống Donald Trump. Nhà Trắng ngày càng bày tỏ sự thất vọng với định hướng của EU. Tối 4-12, chính quyền Tổng thống Trump công bố chiến lược an ninh quốc gia mới, cáo buộc EU làm suy yếu "tự do chính trị và chủ quyền", đồng thời thúc đẩy dòng người di cư không kiểm soát. Tài liệu dài 33 trang nhấn mạnh rằng Washington sẽ ưu tiên "bảo đảm đối xử công bằng với người lao động và doanh nghiệp Mỹ" khi đàm phán với EU. Chính quyền ông Trump cũng gây áp lực lên các lãnh đạo EU nhằm hủy bỏ vụ kiện chống lại X, được tiến hành theo Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA) - bộ luật mới của khối về kiểm duyệt và quản lý nội dung trực tuyến.

Trong khi đó, các quan chức EU bác bỏ cáo buộc thiên vị hay ngăn cản đổi mới. Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu phụ trách lĩnh vực Chủ quyền Công nghệ, An ninh và Dân chủ, bà Henna Virkkunen, khẳng định các nền tảng lớn phải tuân thủ cùng một tiêu chuẩn để đảm bảo an toàn và minh bạch cho hàng trăm triệu công dân châu Âu.

Vài giờ sau bài đăng của ông Musk, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk phản hồi trên X: "Những người bạn Mỹ thân mến, châu Âu là đồng minh thân cận nhất của các bạn, không phải vấn đề của các bạn. Chúng ta có kẻ thù chung, và điều này đã đúng suốt 80 năm qua. Chúng ta phải duy trì điều đó. Đây là chiến lược hợp lý duy nhất cho an ninh chung, trừ khi có điều gì thay đổi". Một số chính trị gia châu Âu có phản ứng gay gắt hơn. Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski đăng trên X dòng tin nhắn nhắm thẳng vào tỷ phú Mỹ: "Hãy lên sao Hỏa. Ở đó không có kiểm duyệt".

AN BÌNH